Op 7 juni is het exact 33 jaar geleden dat The proud Freebird of Surinam, de Douglas DC8 Super 62 met de naam Anthony Nesty neerstortte bij een landingspoging op Zanderij. Slechts elf inzittenden en een hond, die later ‘Lucky’ genoemd werd, overleefden de ramp. Honderdzevenenzestig passagiers, waaronder het kleurrijk voetbal elftal en negen bemanningsleden waren minder gelukkig.
Iedere keer dat ik het over die bewuste woensdag 7 juni 1989 heb springen de tranen mij spontaan in de ogen. Het moment en de plek waar ik was dat ik het nieuws hoorde staan gegrift in mijn geheugen. Ik had vakantie van de VPRO waar ik toen als samensteller en presentator van het tv programma ‘Bij Lobith’ werkte. Omdat de laatste televisie-klus van het seizoen niet doorging was ik op het Wilhelminagasthuisterrein in Amsterdam bezig met het inrichten van een vrachtauto die ik had laten ombouwen tot camper. Met die omgebouwde ex-bloemenvrachtauto zouden mijn gezin en ik naar ons favoriete vakantie eiland Ibiza gaan. Geloof het of geloof het niet, maar die laatste televisie klus, die niet doorging was: verslag doen van de reis van het Kleurrijke Elftal naar Suriname!!
Weken van te voren had ik met de toen nog piepjonge Tom Egbers, van Studio Sport bekeken of er een mogelijkheid bestond om samen een verslag te doen over de activiteiten van het elftal in Suriname. Het zou een mooie samenwerking worden: sport voor Studio Sport en het Surinaamse element voor Bij Lobith. Een dag of tien voor vertrek belde Tom mij op om te zeggen dat Studio Sport niet kon participeren in het project omdat Roland Garros speelde en de Tour er aanstond te komen. Dat zijn voor de publieke omroep geld verslindende evenementen. Ook hadden ze de mankracht niet. Dat geldgebrek en de beslissing de boel af te blazen, heeft er toe geleid dat ik vandaag de dag dit stuk kan schrijven. Anders was ik naar aan bijna zekerheid grenzende waarschijnlijkheid, dood geweest. De PY764 stortte op de 7de dag van de 6de maand om 4uur ’s ochtends neer bij Zanderij.
Pro of Anti
Na aanvankelijke boosheid over wel of niet goed functionerende vliegtuigen
en slecht onderhoud, sloeg de stemming om in diepe verslagenheid en verdriet. Suriname en Surinamers kampten al sinds 8 december 1982 met een diepe verdeeldheid. Als je niet pro was, was je anti. Een middenweg bestond er niet in de kwestie Bouterse. De toen meer in sport dan in politiek geïnteresseerde sergeant was, alsof de duvel er mee speelde door het lot in een positie gemanoeuvreerd dat hij letterlijk over leven en dood kon beslissen. Zo ook geschiedde. De politieke moorden hadden een diep wig geslagen met aan ieder van de twee kanten groepen verbitterde Surinamers uit alle bevolkingsgroepen. Maar juist dat was het bizarre van het neerstorten van de PY764. In het toestel zaten dus ook allemaal mensen die in verschillende kampen zaten! Het lot had voor 167 passagiers en 9 bemanningsleden een gemeenschappelijke dood in petto. Een heel kleurrijk elftal werd weggevaagd. Ook hield het lot geen rekening met de onpartijdigen of onwetenden. Het verdriet en de verslagenheid kon dus niet opgedeeld worden in pro of anti.
Wan Pipel!
Tijdens de herdenkingsdienst in de hoofdstedelijke Rai was het sowieso in etnische fragmenten opgedeelde Surinaamse volk voor een paar uur weer 1 volk! Wan Pipel! Schoorvoetend maar welgemeend condoleerden pro en anti’s elkaar. Iedereen was wel iemand kwijt geraakt of kende iemand die iemand verloren had. Ruud Gullit en Frank Rijkaard en heel Nederland en Suriname rouwden om deze onverwachte en ingrijpende ramp.
Misschien is een grote gemeenschappelijke emotie iets dat ons als volk dichterbij elkaar brengt. Dat hebben wij Surinamers weer nodig. Maar dan niet het verdriet van een neergestort vliegtuig of een zinkende boot, maar meer zoiets als…het winnen van een songfestival of mee mogen doen aan een WK.
Guilly Koster.
